Pens acidoses, een zuur probleem!

Dunne mest en koeien van streek, een duidelijk beeld van pensverzuring. De meeste veehouders kennen de symptomen van pensverzuring, maar iedere veehouder wil het graag voorkomen.

Wat is pensverzuring?

Pensverzuring ontstaat doordat de pH in de pens van de koe te laag wordt. Beneden een pH van 5.6 wordt de microflora verstoord en kan er gesproken worden van subacute ruminal acidoses (SARA), ook wel pensverzuring. 

De pH in de pens daalt door het langdurig vrijkomen van vluchtige vetzuren dankzij een rantsoen met een hoge energiedichtheid en snelle koolhydraten. Snel verteerbare kuilen zijn te herkennen aan een hoge VCOS, dit zijn echte risico kuilen voor pensverzuring. Door de extreem zure omstandigheid in de pens gaan natuurlijke bacteriën dood en gaat er een vicieuze cirkel naar beneden. Een koe maakt zelf bicarbonaat aan om zo de pens te bufferen, herkauwen stimuleert de aanmaak van bicarbonaat. Een goed rantsoen is dus van groot belang om de pens goed en gezond te laten functioneren.

Hoe herken je pensverzuring?

Bij melkvee herken je pensverzuring vaak aan een verlaagde voeropname, waterdunne diarree, verlaging van het melkvetgehalte en onverteerde voerresten met belletjes op de mest. Tijdens periodes van hitte is de kans op pensverzuring groter doordat de verhouding tussen krachtvoer en ruwvoer uiteen loopt en daarmee ook de nood om het te voorkomen groter wordt.

Mocht pensverzuring nu wel op de loer liggen dan zijn er verschillende producten die preventief toegevoegd kunnen worden aan het rantsoen. Pensbuffers zijn geen wondermiddelen maar ze helpen om de zuurproductie in de pens enigszins te bufferen. Onderzoek concludeerde dat een pensbuffer toevoegen leidde tot een significant hogere pens pH, hogere droge stof opname, betere melkproductie en hoger melkvet. Het effect van wel of geen pensbuffer toevoegen was volgens resultaten nog belangrijker in periodes tijdens hittestress. 

Wat doet een pensbuffer?

Er zijn vele vormen en soorten pensbuffers, denk hierbij aan natriumbicarbonaat of Litho’perf. Natriumbicarbonaat wordt veel aangeraden bij hittestress, het is een hele snelle en goede pensbuffer. Natriumbicarbonaat (NaHCO3) gaat de reactie aan met zuur (HCl) dat uiteindelijk natriumchloride(NaCl), koolstofdioxide(CO2) en water(H2O) wordt. Echter adviseren wij niet acuut te beginnen met grote hoeveelheden natriumbicarbonaat. Het product is namelijk niet smakelijk en kan tot een tijdelijk lagere voeropname leiden. Ook blijft het bij natriumbicarbonaat uitkijken met een onbalans in de kation-aniobalans. Door een opstapeling van een hoog kaligehalte in de kuil, het toevoegen van veevoederzout en natriumbicarbonaat kan dit leiden tot problemen met de vochthuishouding, dit kan problemen geven zoals zucht of dikke hakken. 

Litho’perf is een product op basis van 100% natuurlijke rode kalkalgen. Deze Lithothamnium alg is middels meerdere wetenschappelijke onderzoeken bewezen effectief en zelfs efficiënter dan een natriumbicarbonaat. Tevens zit er tot wel 30% goed opneembaar calcium & magnesium in, wat belangrijk is voor een goede bot- en spierkwaliteit. Door de holle, honinggraad, structuur is dit product geschikt om zeer efficiënt en langdurig te reageren met grote hoeveelheden.

Pensverzuring bij melkvee: oorzaken, herkenning en preventie

Kortom, pensverzuring ontstaat doordat de pH in de pens van de koe te laag wordt. De pH in de pens daalt door het langdurig vrijkomen van vluchtige vetzuren dankzij een rantsoen met een hoge energiedichtheid en snelle koolhydraten. Bij melkvee herken je pensverzuring vaak aan een verlaagde voeropname, waterdunne diarree, verlaging van het melkvetgehalte en onverteerde voerresten met belletjes op de mest. Pensbuffers zoals natriumbicarbonaat en litho'perf zorgen dat de pens gebufferd wordt en pensverzuring voorkomen wordt.