De weg naar het houden van varkens met krulstaart is nog lang. Er staan ook nog vragen open over wie de extra kosten gaat betalen. Om de deadline van 2030 te halen is nog een lange weg te gaan. Productspecialist Lars Wijntje van BTN De Haas raadt varkenshouders aan om al te starten met de voorbereiding. En om alvast te proefdraaien.
Dit artikel verscheen eerder in het blad Varkens
Tekst: John Lamers
Nog zo’n zestien rondes vleesvarkens zijn er te gaan voordat in 2030 in alle stallen varkens met krulstaarten rondlopen. Dat is de planning van de Coalitie Vitale Varkenshouderij (CoViVa). Als voorbereiding heeft CoViVa heeft een flink aantal webinars gehouden over houden van varkens met krulstaart. Via de Krulstaartroute kunnen varkenshouders de voor hen handigste weg bewandelen. Varkens met krulstaart houden, is niet eenvoudig weet Lars Wijntje van BTN De Haas vanuit zijn vorige baan bij een groot bedrijf waar vleesvarkens met krulstaart werden gehouden voor de Zweedse markt. ‘Er mag niets mis gaan of je hebt binnen een dag een probleem met staartbijten. Bereid jezelf en het bedrijf daarom goed voor. Het belangrijkste is elke vorm van stress te voorkomen, want dan gaat het mis.‘ Tweemaal daags controleren of alles goed gaat, is noodzaak’, waarschuwt Wijntje. ‘Varkens met krulstaart houden, kost echt meer tijd. In het begin moet je leren de signalen te herkennen. Je moet ook de incidentele bijter leren onderscheiden van varkens die bijten omdat er iets niet goed gaat.'
Rondpompen water
Belangrijk aspect van de voorbereiding is zorgen voor schoon drinkwater. Met een eigen bron is goede ontijzering en schoonhouden van filters noodzaak. Anders lukt het nooit om te voorkomen dat er een biofilm in de leidingen ontstaat. Bij steekleidingen in de afdeling kan preventief aanzuren van water een biofilm voorkomen.
Is er al een biofilm dan is reinigen met waterstofperoxide nodig. Na iedere ronde moet de leiding goed worden gespoeld. De beste oplossing is volgens Wijntje om een rondpompsysteem van het drinkwater te maken. ‘Dan stroomt er 24 uur per dag water door de leidingen. Samen met een breektank en UV-lamp in de tank helpt dat echt tegen een biofilm. Het kost je 4.000 tot 5.000 euro, maar je voorkomt zieke varkens en daarmee ook staartbijten. Want dat gebeurt als ze ergens last van hebben.’
Volgende aandachtspunt is de voeding
Bij een brijvoersysteem is het noodzaak het voerritme goed vast te houden. ‘Krijgen de varkens niet op hun normale tijd eten dan geeft dat stress en kans op bijterij’, weet Wijntje. ‘Bij droogvoer kunnen de varkens doorgaans onbeperkt eten en is dit geen punt. Maar je moet dan wel tweemaal daags controleren of ook alle varkens voer krijgen.'Het klimaatsysteem moet goed werken zonder tocht bij de varkens. Goed licht is nodig voor goed controleren. Daglicht kan volgens Wijntje goed, het geeft geen probleem is zijn ervaring.
De eerste week na aankomst op het vleesvarkensbedrijf is cruciaal. ‘Maak om te beginnen afspraken met de transporteur over rustig opladen, afladen en rijden, anders start je al slecht’, adviseert Wijntje. ‘Zorg voor rust en afleiding. Biggen zijn net jonge kinderen, ze vervelen zich snel. Wissel iedere twee dagen van hokverrijking, want varkens zijn er snel op uit gekeken. Begin bijvoorbeeld met een jutezak. Geef ze dan na twee dagen een korf met luzernestro. Wissel daarna weer met bijvoorbeeld een kunststof egel of een houten stok.' De varkens moeten ook binnen 24 uur weten dat de bolle vloer er is om op te slapen. Bij hokbevuiling raken de lange staarten eerder rauw en geïrriteerd. Dat is aanleiding voor jeuken, schuren aan de muren en bijtgedrag. Tweemaal daags luzernestro of zaagsel op de vloer strooien helpt. Dat gaat de hele ronde door en is een goed controlemiddel.
Tarwestro is goedkoper maar dat raadt Wijntje af. Dat kan verstopping geven maar er kunnen ook mycotoxinen, schimmelgiffen, op zitten. Varkens krijgen daar buikpijn van en dat geeft
weer aanleiding tot staartbijten. ‘Luzernestro is hittebehandeld, daarbij heb je geen last van schimmels.'
Bijters snel apart zetten
Als alles goed voor elkaar is, kan het soms toch misgaan. Dan is het zaak de dader snel op te sporen en apart te zetten. Dat kan door het voorste hok in de afdeling leeg te laten of in een aparte ziekenboeg. Daders kunnen gerust in één hok, omdat ze elkaar niet bijten. Alleen maatregelen op het vleesvarkensbedrijf nemen, is niet genoeg. Het socialiseren moet volgens Wijntje al in het kraamhok beginnen. 'Dus gebruik daar al hokverrijking en natuurlijk ook bij de gespeende biggen. Ook hier is afwisseling van belang.' Houden van varkens met krulstaart is een hele klus, het kost investering in materialen en vooral meer arbeid. Wijntje: 'Maar als alles goed gaat is het ook erg mooi en laten de staarten zien of het goed gaat. Hangen de staarten, zoek dan direct de oorzaak, want er is iets aan de hand.' Toch zal een bepaald percentage varkens aangebeten staarten hebben. Het zou volgens Wijntje goed zijn als daar een apart aflevercircuit voor komt. 'Want nu mogen die varkens niet op transport wat leidt tot andere vervelende oplossingen.'
Een vraag? Stel hem aan Lars
Heeft u een vraag naar aanleiding van dit kennisartikel, wilt u advies of heeft u vragen over ons assortiment voor de varkenshouderij? Dan staat onze productspecialist Lars voor u klaar. Met ruim 20 jaar ervaring in de Nederlandse varkenshouderij is hij onze expert op dit gebied.
Voor vragen met betrekking tot ons varkensassortiment kunt u contact opnemen met Lars via het telefoonnummer 050-5414311, rechtstreeks via 06-81377858 of via L.Wijntje@btndehaas.nl.
Hij staat klaar om u te woord te staan en u verder te helpen.
